Cyflwyniad

Mae'r ddogfen hon yn edrych ar y prif bwyntiau i'w hystyried mewn perthynas â'r cynigion hyn. Rydym yn edrych ar y ffaith nad yw'n cynnig i gofrestru ein plant, ond yn gynllun trwyddedu ac yn dangos ei fod yn anghywir i Awdurdodau Lleol gael yr hawl i fynd i fewn i’n cartrefi a chyfweld ein plant:

· Beth mae'r gyfraith yn ei ddweud?

· Ar beth mae’r cynigion hyn yn seiliedig?

· Ymchwil.

· Barn y cyhoedd o faterion 'diogelu'.

· Sut mae plant addysgedig cartref dewisol yn perfformio?

· Sut mae'r monitro disgwyladwy yn perfformio (Adrannau Addysg)?

· Beth yw'r risgiau o ddatblygu'r cynigion hyn?

· Beth yw'r dewisiadau eraill?

Bydd yn cael ei dangos mai nid yn unig bod y cynigion yn torri egwyddorion cyfreithiol sylfaenol, ond eu bod yn seiliedig ar ymchwil nad oedd yn astudio plant addysgedig cartref dewisol. Bellach, syniadau y plant sy'n cael eu haddysgedig cartref dewisol 'mewn perygl' yn gamarweiniol yn y eithafol.

Bydd canlyniadau ar gyfer plant yn cael ei ddangos i fod gryn dipyn yn well pan yn addysgedig cartref dewisol nag addysg yn yr ysgol a pherfformiad yr Awdurdod Lleol mewn addysg yn cael ei dangos i fod yn ddiffygiol.

Gofynnaf i chi ddarllen y ffeithiau a dal cefnogi'r cynnig hwn.

Wendy Charles Warner

Cynodeb Gweithredol

Y Sefyllfa Gyfreithiol

• Mae'r prif gyfrifoldeb am addysg yn sefyll gyda'r rhiant - nid y wladwriaeth.
• Mae rhagdybiaeth o gydymffurfio â'r gyfraith yn egwyddor gyfreithiol sylfaenol - byddai'r newid yn gwneud niwed di-alw'n ôl i berthynas y rhiant â'r wladwriaeth.
• Bydd deddfwriaeth gwrthdarol yn gadael y ffordd yn agored ar gyfer adolygiad barnwrol.
• Bydd rhoi prif gyfrifoldeb elfennol i’r wladwriaeth yn gadael y wladwriaeth yn agored i gyfreitha am esgeulustod addysg lle ar hyn o bryd nid ydynt yn atebol.
• Mae pwerau presennol yn ddigonol i ymyrryd mewn achosion o esgeulustod addysgol.
• Mae addysg cartref yn fater breifat, ddim yn un cyhoeddus.

Y Sail ar gyfer y Cynigion Llywodraeth Cynulliad Cymru

NBAR

• Cynhaliwyd yr adolygiad ar wasanaethau EOTAS (Education other than at school -Addysg heblaw yn yr ysgol) a ddarperir gan awdurdod lleol - nid addysg yn y cartref - gyda phwyslais arbennig ar bresenoldeb yn yr ysgol.
• Ni astudwyd na thrafodwyd â unryw riant na phlentyn oedd yn addysgu gartref yn ystod yr adolygiad hwn.
• Mae'r adroddiad yn gwneud datganiadau am addysg yn y cartref heb ei astudio mewn unrhyw ffordd o gwbl.
• Mae'r adroddiad yn gwneud argymhellion am ddeddfwriaeth yn ymwneud ag addysg gartref a'i asesiad heb ei astudio mewn unrhyw ffordd o gwbl.

Y Sail ar gyfer y Cynigion Llywodraeth Cynulliad Cymru

Ymchwil Pen y Bont ar Ogwr

· Mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi cyhoeddi’r adroddiad yma gyda llawer o newidiadau i’r un gwreiddiol a gyhoeddwyd gan yr ymchwilydd gyda nifer ohonynt yn cael eu hanelu yn benodol i roi argraff gwbl anghywir o farn teuluoedd addysgedig cartref dewisol.

· Mae Llywodraeth y Cynulliad wedi torri cytundeb wrth ddefnyddio'r ymchwil er bydd eu diddordeb am fod y rhai a gyfwelwyd dim ond wedi cytuno â'r cyfweliadau ar gyfer dibenion penodol.

· Ddim ar un achlysur mae’r argymhellion yn cefnogi cyflwyno monitro gorfodol a chofrestru, gyda dim ond cofrestru anffurfiol wedi ei ymchwilio, dim cofrestru gorfodol.

· Nid cofrestru a monitro yw y ffordd ymlaen.

Diogelu a Trosedd

· Mae diogelu yn cael ei ddefnyddio’n ffuantus i esgusodi ymwthiadau sy'n si ac ofn yn hytrach nag ar sail tystiolaeth

· Mae astudiaethau achos yn dangos lle mae niwed difrifol neu farwolaeth yn digwydd mewn plant addysg yn y cartref bod yr awdydorau heb eithriad eisoes yn ymwybodol o’r hysbys neu yr amheuir eu bod mewn perygl, ac felly meant eisoes yn y system

· Mae tystiolaeth yn awgrymu bod plant addysgedig yn y cartref ar gyfartaledd yn fwy tebygol o gael eu craffu gan y gwasanaethau cymdeithasol ac yn llai tebygol o fod mewn perygl (rhwng 0.061% a 0.123%) na'r boblogaeth gyffredinol yng Nghymru (0.461%) h.y. ar rhwng 1/7fed a 1/3ydd y risg

· Mae 4.9% o holl blant 10-17 oed sy'n byw yng Nghymru wedi cyflawni trosedd, gan arwain at waredu yn ystod y flwyddyn ddiwethaf ac mae’r data hwn ar gael (Bwrdd Cyfiawnder Ieuenctid) o'i gymharu â 0.93% o holl blant rhwng 10 -17 oed sy'n cael eu ACD (EHE) ac yn adnabyddus i'w ALl (LA). (Yn ychwanegu y ffactorau anhysbys nad ydynt, wrth gwrs, wedi cyflawni trosedd, y byddent yn cael eu hadnabod, yn lleihau'r ganran hon gan o leiaf hanner hyn)

Canlyniadau ar gyfer Plant Addysgedig Cartref Ddewisol (ACD)

· Mae Cymru yn tanberfformio’n addysgol o gymharu â gweddill y DU.

· Mae astudiaethau o bob cwr o'r byd yn gyson yn dangos canlyniadau bod addysg yn y cartref yn well na'r cyfartaledd ar gyfer y boblogaeth

· Tydi gladwriaethau lle mae cofrestriad ddim yn perfformio'n well na rhai heb, ac mae peth tystiolaeth i awgrymu y gall y cofrestriad gael effaith negyddol.

· Mewn arolwg diweddar mae addysgwyr cartref Cymreig yn cael eu dangos yn perfformio'n well na'u cyfoedion sy’n mynychu ysgolion.

Perfformiad Awdurdodau Lleol yng Nghymru

· Mae'r cynigion yn rhoi pwerau mynediad i swyddogion ALl nad oes hawl hyd yn oed gan yr heddlu.

· Mae'r cynigion yn cosbi'r plentyn yn hytrach na'r rhiant am beidio â chydymffurfio.

· Nid yw Awdurdodau Lleol Cymru (ALlau) yn analluog am gydymffurfio â deddfwriaethau presennol ynghylch ac addysg yn y cartref, ac felly nid yn meithrin hyder y byddent yn gallu cydymffurfio â dyletswyddau ychwanegol.

· Mae ALlau eisoes yn wynebu cryn feirniadaeth gan Estyn am fethiannau lluosog. Mae dau eisoes o dan mesurau arbennig.

· Mae ALlau eisoes o dan bwysau ariannol - byddai mwy o ddyletswyddau yn ychwanegu at y pwysau a thrwy hynu amddifadu dyletswyddau mewn ardaloedd mwy anghenus gan eu esgeuluso.

Risg

· Mae’r cynigion wedi'u seilio ar ymchwil ddiffygiol o ddifrif ac felly gallai LlCC edrych yn analluog neu hyd yn oed yn ffôl iawn.

· Mae cynigion tebyg eisoes wedi cael eu trafod yn helaeth yn y Senedd y DU, a gorchfygwyd hwy. Gallai ailadrodd yr ymarfer gael ei ddehongli fel bod Llywodraeth y Cynulliad yn methu gweithredu'n annibynnol neu fod yn arloesol.

· Mae'r cynigion yn gwneud Llywodraeth y Cynulliad ymddangos yn hen ffasiwn a gormesol.

· Mae llawer o rieni ACD yn entrepreneuriaid a fydd yn gadael Cymru felly ddim yn cyfrannu at yr economi mwyach.

· Bydd newid y ddyletswydd i sicrhau addysg addas gan y rhieni i'r wladwriaeth yn gadael ALlau yn agored i ymgyfreithiad gan blant sy'n teimlo eu bod wedi cael eu methu. Bydd adolygiadau barnwrol yn bosibilrwydd go iawn.

· Byddai LlCC yn edrych yn ddidaro ac yn analluog wrth wasanaethu Gorchmynion Mynychu'r Ysgol ar blant ‘agored i niwed’ sy'n wedi cael profiadau o fwlio neu yn goroesi effaith bwlio neu unigolion awtistig oherwydd nad oeddent yn dilyn y gorchymun am gyfarfod wyneb yn wyneb gyda'r Awdurdod. Mae gwir berygl o gynnydd o hunanladdiad.

· Nid yw tirwasgiad yn amser da i fod yn gwario symiau helaeth o arian ar gynllun newydd sy'n cael ei ddangos na ddylid ei angen. Bydd monitro, hyfforddiant, lleoedd ysgol ychwanegol a gweithdrefnau'r llys yn cronni yn gyflym.

· Mae cynlluniau tebyg dramor yn cael eu profi i fod yn aneffeithiol. Byddai Llywodraeth y Cynulliad yn cael ei weld yn dargyfeirio sylw oddi ar y problemau go iawn ac addysg y wladwriaeth yng Nghymru tuag at lleiafrif tawel a llwyddianus.

· Bydd y cynigion yn wrth-gynhyrchiol gan y bydd teuluoedd yn mynd ‘o dan y ddaear’ fel yr oedd yr achos pan monitro ei gyflwyno yng Nghanada.

· Mae'r risg o alwad gan y cyhoedd i ymestyn y ddarpariaeth. Plant dan 5 oed yw'r plant sydd mewn perygl mwyaf o gam-drin ac esgeulustod yn ein cymdeithas, os bydd y grwpiau lobïo’n gwasgu i ymestyn y ddarpariaeth i'r plant hynny, neu hyd yn oed i blant ysgol yn ystod y gwyliau, gall goblygiadau o ran adnoddau fod yn enfawr.

Dewisiadau eraill o Weithredu

Mae dewisiadau eraill rhatach a mwy effeithiol bydd hefyd yn annog ymgysylltiad bositif gydag ALlau, megis:

· Talu ffioedd arholiad neu ddarparu lleoedd mewn canolfannau arholiad ar gyfer plant ACD.

· Mynediad at lyfrgelloedd ysgol, clybiau ar ôl ysgol neu gyfleusterau chwaraeon.

· Cyfle i ysgoli’n hyblyg ar gyfer y rhai sydd ei eisiau.

· Grantiau tymhorol i helpu i dalu am ddeunyddiau addysg.

· Cynnig o gyngor gan neu hysbys o addysgwyr carterf profiadol, addysgwyr Montessori profiadol, addysgwyr Steiner profiadol, addysgwyr cwriciwlwm ac addysgwyr hunanarweiniol profiadol.